Intro
“Als hij maar blij is, dan ben ik gelukkig.”
Herkenbaar? Het klinkt liefdevol, bijna nobel zelfs. Ouders zeggen dit vaak om te benadrukken hoeveel hun kind voor hen betekent. Maar onder de streep kan het een valkuil zijn. Want als jouw geluk volledig afhankelijk wordt van je kind, schuif je een last op hun schouders die veel te zwaar is.
Jouw puber is niet verantwoordelijk voor jouw geluk. Punt.
Herkenning
Misschien zie je dit bij jezelf terug.
Je voelt je fantastisch wanneer je puber een compliment krijgt van een docent of sportcoach. Maar zodra dat uitblijft, zak je weg in teleurstelling.
Je stemming volgt hun schoolcijfers als een achtbaan. Een goed rapport: euforie. Een onvoldoende: somberheid en twijfel aan jezelf als ouder.
Je merkt dat jouw humeur mee-ademt met hun sociale leven. Als ze lachen met vrienden, leef jij op. Als ze chagrijnig binnenkomen omdat er gedoe was in de groep, voel jij je ook neerslachtig.
En soms betrap je jezelf erop dat jouw kind bezig lijkt met jóu geruststellen in plaats van andersom. Ze zeggen: “Het geeft niet mam, ik red me wel,” terwijl je eigenlijk hun steun had moeten zijn.
Het voelt alsof de rollen zijn omgedraaid. Alsof jouw puber jouw emotionele stabiliteit bewaakt.
Inzicht
Natuurlijk mogen kinderen je blij maken. Dat is zelfs een van de mooie kanten van ouderschap. Hun glimlach kan je dag lichter maken. Hun trots kan je hart vullen. Maar ze zijn niet de bron van jouw geluk.
Wanneer je je eigen leegtes, onzekerheden of onverwerkte pijn probeert te vullen met hun prestaties of goedkeuring, gebeurt er iets belastends.
- Je puber voelt zich verantwoordelijk voor jouw stemming.
- Ze leren: als ik vrolijk ben, is mama blij; als ik somber ben, valt papa om.
- Ze dragen een rol die niet van hen is: die van jouw emotionele verzorger.
Dit verschijnsel heet parentificatie: het proces waarin kinderen voor de emotionele last van hun ouders gaan zorgen. En dat rooft kinderen hun luchtigheid en vrijheid.
Waarom dit vaak gebeurt
De meeste ouders doen dit niet expres. Het sluipt erin.
Misschien ben je zelf opgegroeid in een gezin waar je ouders vaak ongelukkig waren, en voelde jij je verantwoordelijk om dat goed te maken. Misschien is je partner emotioneel minder beschikbaar, waardoor je kind jouw belangrijkste steun wordt. Of misschien voel je je eigen leven leeg en lijkt het alsof alleen de glans van je puber licht geeft.
Het probleem: jouw puber voelt dat. Ze hebben een feilloze antenne voor jouw emoties. Je hoeft het niet uit te spreken; een blik, een zucht, een gespannen stilte zegt genoeg.
Wat dit doet met je puber
Een puber die de emotionele last van zijn ouder draagt, kan verschillende overlevingsstrategieën ontwikkelen.
- Pleaser: Ze proberen jou gelukkig te houden, vaak ten koste van hun eigen grenzen.
- Oververantwoordelijk: Ze gaan vroeg volwassen doen, maar missen kinderlijke luchtigheid.
- Afstandelijk of boos: Ze voelen de druk en reageren door zich af te zetten, soms harder dan nodig.
In alle gevallen leren ze een gevaarlijke les: mijn geluk doet er minder toe dan dat van mijn ouder.
En dat is precies de omgekeerde wereld.
Quick wins – zes stappen naar meer vrijheid
1. Herken de valkuil.
Stel jezelf de vraag: voel ik me goed omdat ík iets fijns ervaar, of omdat mijn kind een prestatie neerzet? Dat onderscheid geeft helderheid.
2. Verleg de bron.
Zoek bronnen van geluk die helemaal losstaan van je kind. Een hobby, een sport, een creatieve uitlaatklep, een goed gesprek met vrienden. Hoe meer jij zelf voedt, hoe minder je leunt op hun prestaties.
3. Geef de last expliciet terug.
Zeg hardop tegen je puber: “Jouw taak is niet om mij gelukkig te maken. Dat doe ik zelf.” Voor jou voelt het misschien overbodig, maar voor hen kan het een enorme opluchting zijn.
4. Leer hun emoties verdragen.
Laat hun boosheid, verdriet of onzekerheid bestaan zonder dat jij het moet fixen om je beter te voelen. Dat betekent: ademhalen, blijven zitten en erkennen: dit is hún emotie, niet de jouwe.
5. Vier je eigen stappen.
Heb je een stressvolle werkdag overleefd of een moeilijke keuze gemaakt? Beloon jezelf. Ga wandelen, trakteer jezelf op iets kleins. Laat je kind niet jouw anker zijn met: “Zie je wel hoe goed ik bezig ben.”
6. Zoek volwassen steun.
Als jij merkt dat je structureel leunt op je kind, zoek volwassen gesprekspartners. Een vriend, een coach, een therapeut. Kinderen zijn geen emotionele containers.
Voorbeelden uit de praktijk
Een moeder vertelde dat ze altijd mee-leefde met de schoolresultaten van haar dochter. Elke onvoldoende voelde als háár falen. Tot ze besefte: dit was haar eigen oude pijn over mislukkingen. Door die last bij zichzelf te houden, kon ze haar dochter meer adem geven.
Een vader merkte dat zijn zoon steeds checkte: “Ben je boos?” Na wat reflectie zag hij dat zijn eigen wisselende stemming de kamer bepaalde. Hij besloot meer te sporten en zijn stress daar kwijt te raken. Zijn zoon ontspande zichtbaar.
Een ouder die vaak zei: “Als jij gelukkig bent, ben ik ook gelukkig,” draaide het om. Ze zei: “Jij mag gewoon jezelf zijn. Mijn geluk draag ik zelf.” De opluchting in de ogen van haar puber was goud waard.
Conclusie
Je puber kan je blij maken, maar is niet verantwoordelijk voor jouw geluk. Dat blijft jouw taak.
Als jij je eigen geluk draagt, bevrijd je je kind. Dan hoeft je puber niet op eieren te lopen, geen stemming te managen en geen emotionele last te dragen die niet van hen is. Dan mogen ze gewoon puber zijn: met hun chaos, hun vriendschappen, hun onzekerheden en hun vrijheid.
En dat is misschien wel het mooiste cadeau dat je kunt geven: de ruimte om te groeien zonder ballast die niet van hen is.
Wil je leren hoe je je eigen emotionele stabiliteit versterkt? Lees ons e-book Verbinden met je puber (€9,99). Of volg Puberproof Persoonlijk (1-op-1 coaching, vanaf €1049) om patronen te doorbreken en je kind écht te ontlasten.