Je puber aan het praten krijgen voelt soms alsof je water uit een steen probeert te wringen. Waar ze vroeger uit zichzelf honderduit vertelden, lijken de woorden nu opgesloten te zitten achter een gesloten deur. Toch zijn er manieren om het gesprek weer op gang te brengen, zonder strijd of dichtslaande deuren.
Waarom pubers soms niet praten
De puberteit is een fase vol veranderingen. Hormonen gieren door het lijf, het brein is in volle ontwikkeling en de behoefte aan zelfstandigheid groeit. Veel pubers trekken zich terug omdat ze willen ontdekken wie ze zelf zijn, los van hun ouders. Voor jou kan dat voelen alsof er afstand ontstaat, terwijl dit vaak juist een teken is dat je puber een gezonde stap zet richting volwassenheid.
Het betekent niet dat jouw rol onbelangrijk wordt. Integendeel: je aanwezigheid, interesse en luisterend oor vormen de veilige basis waar je puber steeds weer op terugvalt. Alleen doen ze dat niet altijd door er direct over te praten.
De grootste valkuil: pushen
Ouders voelen vaak de drang om hun puber aan het praten te krijgen door eindeloos vragen te stellen. “Hoe was school?” “Wat heb je gedaan?” “Waarom kijk je zo chagrijnig?” Voor jou zijn dat uitingen van betrokkenheid, maar voor je puber voelt het vaak als verhoor. Het gevolg: ze trekken zich nog verder terug.
De sleutel ligt in het omdraaien van die reflex. In plaats van duwen en trekken, kun je beter ruimte geven en laten zien dat je beschikbaar bent. Gesprekken ontstaan vaak spontaan, niet omdat jij er voortdurend naar hengelt.
Wanneer zijn de beste momenten?
Gesprekken met pubers komen vaak op onverwachte momenten. Niet tijdens het avondeten wanneer jij ze onder druk zet, maar onderweg in de auto, bij het samen koken of vlak voordat ze gaan slapen. Momenten waarop jij niet gefocust bent op het gesprek, maar er gewoon bént. Dan voelt jouw puber ruimte om te delen.
Een voorbeeld: je rijdt samen naar sport en het is stil. Jij houdt je mond, maar na een minuut begint je puber zelf te vertellen over een conflict met een vriend(in). Als jij die stilte had gevuld met vragen, was dat gesprek waarschijnlijk nooit begonnen.
Hoe open je het gesprek?
1. Begin klein en luchtig
Start met onderwerpen die voor je puber veilig voelen: muziek, games, sport, vrienden. Vanuit die lichtheid kan het gesprek later vanzelf verdiepen.
2. Stel open vragen
Vermijd ja/nee-vragen. Vragen als “Wat vond je het leukste van vandaag?” geven meer ruimte om te antwoorden dan “Hoe was school?”
3. Luister zonder oordeel
Je puber merkt meteen of je écht luistert of al bezig bent met je reactie. Laat stiltes bestaan en vul ze niet te snel in.
4. Sluit aan bij hun wereld
Ken je favoriete YouTuber van je puber? Weet je welke serie ze volgen? Als je daar interesse in toont, laat je zien dat hun leefwereld ertoe doet.
Meer inspiratie: Lees ook ons artikel over kritiek hebben op je puber.
Informatie over jouw voorbeeldfunctie als ouder vind je bij het NJI
Luisteren is belangrijker dan praten
De grootste kracht van jou als ouder zit niet in praten, maar in luisteren. Veel pubers zeggen niet meteen wat hen dwarszit. Soms komt het pas uren later, als jij allang met iets anders bezig bent. Als jij dan openstaat om te luisteren, al is het laat op de avond, laat je zien dat jouw deur altijd openstaat.
Luisteren betekent ook: geen oordeel vellen, geen snelle adviezen en geen verhalen over “toen jij hun leeftijd had”. Het gaat erom dat je puber voelt dat zijn of haar verhaal belangrijk is, ook als jij de inhoud misschien niet helemaal begrijpt of goedkeurt.
Hoe ga je om met stiltes?
Veel ouders vinden stilte ongemakkelijk. Maar juist die stilte kan de deur openen naar een gesprek. Geef je puber de tijd om woorden te vinden. Een simpel knikje of glimlach laat zien dat je aanwezig bent zonder druk.
Stel jezelf de vraag: ben ik nu aan het praten om de stilte op te vullen, of omdat het echt iets toevoegt? Vaak is minder zeggen de beste manier om méér te horen.
Samenvatting: de kunst van het gesprek
Je puber aan het praten krijgen is geen trucje. Het gaat om drie dingen: aanwezig zijn, oprechte interesse tonen en luisteren zonder oordeel. Daarmee creëer je een sfeer waarin jouw puber wíl praten, in plaats van zich verplicht te voelen.
Wat is het mooiste gesprek dat jij ooit met je puber had? Deel het in de reacties hieronder!
Doe de gratis mini-CPSA test en ontdek jouw communicatiestijl